Technologie kwantowe i sztuczna inteligencja szansą na dynamiczny rozwój gospodarczy Polski
11 czerwca 2025 r. odbyło się wspólne posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności oraz Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, poświęcone roli przełomowych technologii, sztucznej inteligencji i komputerów kwantowych, w kontekście rozwoju gospodarczego i bezpieczeństwa narodowego Polski. W debacie uczestniczyli przedstawiciele rządu, parlamentu, wojska, nauki i biznesu na zaproszenie przewodniczących Komisji Senatu, Pana Premiera (obecnie Senatora RP) Waldemara Pawlaka oraz Pana Senatora Kazimierza Kleina. Wśród obecnych byli m.in. gen. bryg. dr inż. Mariusz Chmielewski oraz prof. dr hab. inż. Andrzej Walczak z Wydziału Cybernetyki WAT.
Nowe technologie – szansa, nie zagrożenie
Debata w Senacie jednoznacznie wykazała, że Polska posiada realny potencjał, aby być aktywnym uczestnikiem globalnego wyścigu technologicznego. Wśród obecnych byli m.in. Marszałek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska, Minister Obrony Narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz, a także gen. bryg. dr inż. Mariusz Chmielewski, gen. bryg. Marcin Górka, dr Anna Topol - Chief Technology Officer (CTO) and Distinguished Engineer in the IBM Industry Research i prof. dr hab. inż. Andrzej Walczak z Wydziału Cybernetyki Wojskowej Akademii Technicznej.
Pani Marszałek wygłosiła krótkie wprowadzenie do spotkania połączonych komisji. Pan Minister Kosiniak-Kamysz w swoim wystąpieniu podkreślił kluczowe znaczenie sztucznej inteligencji dla bezpieczeństwa narodowego i rozwoju nowoczesnej armii. Zaznaczył, że bez intensywnego wdrażania rozwiązań AI w obszarze obronności Polska nie będzie w stanie utrzymać konkurencyjności technologicznej i operacyjnej w perspektywie najbliższych pięciu lat. Minister zauważył, że sztuczna inteligencja nie stanowi zagrożenia, lecz wsparcie i jako taka musi być traktowana, jako istotny komponent systemu bezpieczeństwa państwa.
Część merytoryczną spotkania złożoną z wykładu oraz dyskusji poprowadzili pani dr Anna Topol oraz prof. Andrzej Walczak z WCY.
Technologie kwantowe: światowy wyścig i polskie ambicje
Gospodarzem spotkania była prof. Anna Topol, uznana specjalistka w dziedzinie obliczeń kwantowych , a współgospodarzem prof. Andrzej Walczak z WCY WAT. Wystąpienie Pani dr Anny Topol nakreśliło globalny kontekst rozwoju technologii kwantowych oraz ich potencjalne zastosowania w gospodarce, nauce i obronności. Dr Topol zwróciła uwagę na gwałtowny wzrost inwestycji w sektorze kwantowym, który na świecie przekroczył już 55 miliardów dolarów. Podkreśliła, że to Stany Zjednoczone, Chiny i kraje Europy Zachodniej dominują w tym wyścigu, natomiast Polska musi zdecydowanie przyspieszyć, jeśli chce zachować suwerenność technologiczną i zdolność do samodzielnego budowania przewag konkurencyjnych.
Zaznaczyła, że obliczenia kwantowe nie są już tylko domeną laboratoriów. Są wdrażane w praktyce, między innymi w obszarach takich jak kryptografia, modelowanie molekularne, optymalizacja procesów przemysłowych i predykcja ryzyka w sektorze finansowym. Szczególną uwagę zwróciła na rosnącą lukę kompetencyjną, globalnie na każde trzy oferty pracy w sektorze kwantowym przypada zaledwie jeden kandydat z odpowiednimi kwalifikacjami. To poważna bariera rozwoju i wyzwanie, któremu Polska również musi stawić czoła.
Polska Dolina Kwantowa
Prof. dr hab. inż. Andrzej Walczak z Wydziału Cybernetyki Wojskowej Akademii Technicznej w swojej wypowiedzi nawiązał do prowadzonego w WAT projektu HUB Kwantowy dla potrzeb RON (Resortu Obrony Narodowej) oraz przedstawił szerszą wizję rozwoju polskiego ekosystemu technologii kwantowych. Wskazał, że polscy studenci, w szczególności studenci WAT wykazują rosnące zainteresowanie informatyką kwantową, jednak potrzebują odpowiedniego wsparcia infrastrukturalnego i dydaktycznego. Profesor Walczak zaproponował rozważenie możliwości zbudowania na wschodniej flance NATO ”Polskiej Doliny Kwantowej”, której zalążek już jest w Poznańskim Centrum Superkomputerowo Sieciowym. Dodał, że WCY WAT współpracuje z PCSS także w zakresie kształcenia na specjalności informatyka kwantowa. Tę specjalność uruchomiono na kierunku informatyki w WCY WAT.
W jego opinii kluczowymi obszarami inwestycji powinny być telekomunikacja kwantowa zapewniająca pełną odporność na podsłuch i cyberataki, a także rozwój infrastruktury do obliczeń kwantowych, umożliwiających analizę dużych zbiorów danych i prowadzenie zaawansowanego modelowania sytuacyjnego. Także obszar badawczy obejmujący czujniki kwantowe, pozwalające np. na precyzyjną nawigację bez użycia GPS jest i powinien być rozwijany. Wskazał, że inwestycje w obliczenia kwantowe urastają do rangi inwestowania w bezpieczeństwo państwa ponieważ szybkie analizy symulacyjne na dużych zbiorach danych mogą i powinny być narzędziem pracy gremiów podejmujących decyzje działające w skali państwa, a w obliczeniach kwantowych mogą być uzyskiwane znacznie szybciej niż w klasycznych.
Główne wypowiedzi w dyskusji
AI w służbie nowoczesnej armii
Pan generał Mariusz Chmielewski, przedstawiciel DKWOC, wskazał na konkretne obszary, w których już dziś realizowane są prace nad zastosowaniem AI w wojsku. Wśród nich wymienił automatyczne rozpoznawanie sytuacji na polu walki, autonomiczne planowanie działań operacyjnych, wspomaganie decyzji dowódców, analizę danych w czasie rzeczywistym oraz rozwój sztucznych systemów sensorycznych. Wskazał, że lekcje płynące z obecnych konfliktów, takich jak wojna na Ukrainie, pokazują jednoznacznie, że przewaga technologiczna, w tym przewaga w obszarze AI może decydować o wyniku działań zbrojnych.
Potrzeba jednej strategii, wspólnych inwestycji i synergii cywilno-wojskowej
Wszyscy uczestnicy posiedzenia zgodnie podkreślali, że bez ścisłej współpracy pomiędzy sektorem cywilnym a wojskowym Polska nie będzie w stanie zbudować trwałego i suwerennego gospodarczo systemu innowacji. Zwrócono uwagę na potrzebę przemyślanych inwestycji państwowych, obejmujących zarówno budowę infrastruktury (w tym centrów danych i pierwszego krajowego komputera kwantowego), jak i rozwój kadr oraz systemu edukacji na poziomie akademickim i średnim.
Wskazywano również na konieczność budowania własnych zasobów sprzętowych i ochrony technologii przed wyciekiem za granicę, a także potrzebę rozwoju polityki „dual use”, czyli rozwiązań możliwych do zastosowania zarówno w sektorze cywilnym, jak i wojskowym.
Wnioski: przyszłość jest teraz i wymaga działania
W końcowej części spotkania przedstawiciele Departamentu Innowacji MON – Pan gen. Marcin Górka- oraz przedstawiciele Krajowej Izby Gospodarczej potwierdzili, że Polska posiada ogromny potencjał intelektualny i technologiczny, jednak brakuje skoordynowanej strategii oraz wystarczających środków finansowych. Dla porównania – podczas gdy Niemcy i Francja inwestują w technologie kwantowe miliardy dolarów, Polska przeznacza na ten cel kilkaset milionów złotych. Wskazano, że obecne działania rozproszone pomiędzy różnymi resortami i instytucjami powinny zostać zintegrowane w ramach jednej, dobrze skoordynowanej polityki państwowej. Pan gen. Marcin Górka podkreślił, że o ile kraje, w których nakłady na innowacje i badania naukowe są wielokrotnie wyższe niż w Polsce wyznaczają od 3 do 7 wiodących kierunków badań, o tyle w Polsce wg danych NCBiR jest takich kierunków 27 co wskazuje na rozproszenie środków.
Posiedzenie zakończyło się jednoznacznym wnioskiem: sztuczna inteligencja i technologie kwantowe nie są już futurystyczną wizją, lecz rzeczywistością, która dzieje się tu i teraz. Ich rozwój zarówno w aspekcie technologicznym, jak i instytucjonalnym musi stać się jednym z fundamentów polityki gospodarczej i obronnej Polski. Od naszej zdolności do inwestowania, kształcenia specjalistów i budowania ekosystemu innowacji zależy nie tylko nasza konkurencyjność, ale i bezpieczeństwo państwa w nadchodzących dekadach.
Źródło: Posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności (nr 47), Komisji Budżetu i Finansów Publicznych (nr 56)
Oprac. Andrzej Walczak, Magdalena Moszczyńska
Fot. źródło: Posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności (nr 47), Komisji Budżetu i Finansów Publicznych (nr 56)